De ‘good new cd’…

Waarde lezer, onlangs las ik op de website van de NRC een stuk over de ‘good-old-d’. En kort erna werd ik eveneens door een aantal lezers geattendeerd op deesz publicatie. En met plezier las ik dit stuk, dat moge duidelijk zijn 🙂

Zelfs de plaatsbekleder van Jezus Christus op aarde begon dit jaar met een nieuw cd’tje. Paus Franciscus, liefhebber van tango, klassiek en Elvis, werd begin deze maand gespot toen hij een Romeinse cd-winkel pal achter het Pantheon uitliep, tasje met cd onder zijn arm. Het is misschien wel een teken. Een teken dat cd’s, al jaren het lachertje van de muziekindustrie, met een voorzichtige comeback bezig zijn.

Vorig jaar werden in de Verenigde Staten voor het eerst in zeventien jaar weer meer cd’s verkocht dan het jaar ervoor: 40,59 miljoen cd’s, ten opzichte van 40,16 miljoen in 2020. Een klein plusje, 1,1 procent meer, maar een plusje is het.

De Nederlandse cijfers komen in februari, maar wie het hier aan winkeleigenaren vraagt, hoort positieve geluiden over de verkoop van cd’s. Die wordt aangejaagd door de nieuwe albums van Adele, Abba en Taylor Swift. Cd-vriendelijke artiesten noemen ze dat in de business. Ze worden vooral gekocht door babyboomers, en anderen die nog wel een cd-speler onder het stof hebben staan.

Maar er lijkt meer aan de hand. In de Amsterdamse muziekwinkel Velvet – waar de nieuwe van Adele net zo vaak op lp als cd werd verkocht – ziet eigenaar Merel Parlevliet juist veel jongeren cd’s kopen de laatste jaren. „Vijftien, zestien jaar zijn ze. Echt de generatie die met Spotify is opgegroeid, die kopen nu heel veel tweedehands cd’s. Muziek uit de jaren negentig is populair, zo verkopen we elke week wel cd’s van Nirvana en Amy Winehouse, maar ook muziek van nu, zoals Kendrick Lamar en Tame Impala.” Jongeren missen, zo vertellen ze aan Parlevliet, iets wat hun identiteit prijsgeeft aan de muur. „Ze hebben boeken op de e-reader, muziek op Spotify, films in Netflix. En als iemand dan bij ze op bezoek komt, missen ze iets van identiteit. Daarom willen ze weer graag cd’s aan de muur.”

Natuurlijk is streaming handiger, maar, zegt Parlevliet, daar raak je verstrikt in algoritmes. „Dan weet je het gewoon niet meer, je hebt te veel. Het is zoals een klant laatst zei: je hebt alles, dus je hebt niks. Je weet niet meer wat je moet opzetten en dan kom je in steeds dezelfde bubbel, en draai je telkens hetzelfde. Dat verzamelen is leuk. Dingen op je wantlist zetten. En dan voor je kast gaan staan en dan: nu heb ik zin in eeeh, oh ja! Miles Davis! Boekje erbij, wie speelt wat, die ervaring is veel intenser.”

Compact discs zijn, objectief bezien, geweldig. Ze kwamen in 1982 op de markt en losten alle problemen op die vinyl had: goedkoper, betere geluidskwaliteit, kleiner, en veelzijdiger qua opslag. Bovendien: geen gedoe met naalden, armdruk, olie, contragewichten, krassen, snaren, of elke vier nummers moeten opstaan om ’m om te draaien. Een cd werkt gewoon. Na topjaar 1991, toen in Nederland bijna 40 miljoen cd’s werden verkocht, en prijsstijging na prijsstijging (gerust 40 gulden per cd) nam piraterij voor een paar jaar de muziekindustrie over, wat uiteindelijk de succesvolle streamingrevolutie bespoedigde die qua muziekconsumptie alles in handigheid oversteeg. Cd’s gingen met dozen tegelijk voor een habbekrats op Marktplaats en werden tot een niet zo cool format bestempeld.

„Het slaat nergens meer op”, zegt Parlevliet over de vinylprijzen. „De nieuwe van Billie Eilish, 40 euro. Die van Adele ook, ja dan snap ik wel dat we daar precies evenveel cd’s als lp’s van hebben verkocht. Nieuwe cd’s kosten de helft, en gaan vaak binnen een jaar al naar midprice: twee voor 15 euro. Die gaan altijd snel. We verkopen nu nog iets meer lp’s dan cd’s, maar ik zie het omslaan.”

Het plusje in de verkoop van cd’s ging niet ten koste van vinyl. In de VS steeg vinyl met meer dan 50 procent in vergelijking met het jaar ervoor, in het Verenigd Koninkrijk steeg vinyl met 8 procent. Maar vinyl, dat in leven werd gehouden door jongeren ‘uit het alternatieve circuit’ (aldus Trouw in 1997) en audiofiele babyboomers die analoge muziek zo warm vonden klinken, prijst zichzelf nu wel mogelijk de markt uit. Ze zijn niet alleen onhandiger dan cd’s, maar ook duurder. Ook komen albums pas maanden na de daadwerkelijke release in de winkels, doordat perserijen niet aan de vraag kunnen voldoen en er wachtrijen van soms zelfs een jaar ontstaan. En dus valt het oog nu weer op cd’s, die spotgoedkoop te krijgen zijn: voor één Billie Eilish op vinyl haal je zo acht pareltjes op cd uit de tweedehands bakken.

Dick van Dijk, eigenaar van muziekwinkels Concerto en Record Mania in Amsterdam en Plato-zaken in vijf steden, ziet de stijging ook. „Voor het eerst in járen is er een kleine opleving, in omzet en in aantallen.” Bij de winkels van Van Dijk zijn de aantallen met zo’n 10 procent omhooggegaan in vergelijking met vorig jaar, en was de omzet uit cd’s ongeveer 2 procent hoger. „Het is allemaal wel relatief hoor. We zitten nu op 30 procent van wat het vijftien jaar geleden was. Vinyl ook, dat is absoluut booming, maar bedenk dat we nu met alle albums in een heel jaar nog niet komen aan de aantallen die er destijds alleen al van Michael Jacksons Thriller werden geperst.”

Dat cd’s binnen die markt nu toch een plusje halen, komt volgens Van Dijk niet alleen door de nieuwe Adele en Abba. „De cd-markt bestaat voor misschien wel 70 procent uit heruitgaven: alles wat 25, 30, 40 of 50 jaar oud is verschijnt in een nieuw jasje. Van Radiohead tot Crosby, Stills Nash & Young, van The Beatles tot de Stones. Die verschijnen meestal op zowel cd als vinyl, maar de cd-boxen zijn vaak ook aantrekkelijk. Betaalbaarder, én er kunnen meer extraatjes bijzitten. Logisch ook, want er zijn simpelweg meer opslagmogelijkheden: wat je op vier lp’s moet persen, past op één cd’tje. En dat wekt de interesse van de verzamelaars.”

De hamvraag is nu natuurlijk: komt de revival van de cd er echt? Dick van Dijk weet het zo net nog niet. „Een bescheiden revival. De markt blijft, maar zal niet heel veel groter worden. Cd’s worden niet meer zo sexy gevonden en misschien zijn ze dat ook wel niet. Maar de kwaliteit is erg goed, ze zijn makkelijk te produceren en ze zijn goedkoop.” Merel Parlevliet weet het zeker. „Ik denk het echt. Al die jonge mensen die nu cd’s kopen, dat zijn de voorlopers. Precies zoals het met lp’s ging eigenlijk. Al die mensen die nu over hun lp’s zeggen ‘had ik ze maar nooit weggedaan!’, dat gaat met cd’s ook gebeuren.” Lucky Fonz: „Lp’s zijn te groot, mp3’s zijn te klein, cd’s zijn precies goed!”

COPYRIGHT © 2022 AUDIO21, HEERDE, DOOR MARK VAN BRAAM