Waarde lezers,
Ik had u beloofd om m’n bevindingen met u te delen, van ons fabrieksbezoek vorige week aan Jadis Electronics, in het Zuid Franse landschap, bekend staande als de l’Aude. M’n teerbeminde en ik, togen met onze voiture, naar een Chambres d’hotes in het nabij gelegen plaatsje Saint Couat sur l’aude waar we hartelijk ontvangen werden door Christophe en Sylvie.
Erg frans, maar perfect Engels sprekend, hetgeen voor Cathleen wel praktisch is. Een aan te bevelen adres. www.closdevenes.fr
Na drie dagen, vroeg Christophe ons tijdens het lekkere ontbijt, of we zin hadden om mee te gaan naar een van z’n wijngaarden. U begrijpt dat de croissants welhaast on-frans naar binnen geschrokt werden, om bij hem in z’n rijtuig te stappen. Christophe, een veertiger, is gegrepen om een zo mooi mogelijk product te maken; rode en witte wijn. Met veel elan en anekdotes, kregen we een privé tour, waarbij hij vertelde hoe hij elk jaar weer probeert om de kwaliteit van z’n wijnen te verbeteren. Ondanks vele collega wijnboeren, is hij niet op zoek naar kwantiteit, maar naar kwaliteit. En alsnog voor een nuchter begrijpbare verkoopprijs, maar we hebben het alsnog niet over supermarktprijsjes, dat moge duidelijk zijn. Bepaalde dingen moesten we maar onder ons houden, want ook in het zuid Franse, is kopieergedrag aan de orde. Ik vertelde hem dat wij de dag erop onze eerste kennismaking gingen krijgen met de productie faciliteiten van Jadis, slechts 15 kilometer verderop gelegen. Hij moest bekennen dat hij niet wist waar- en over wie we het hadden.
Nadat we de velden betreden hadden, reden we terug naar het dorp, waar hij een flinke loods/schuur heeft, die er aan de buitenkant ehhhh ‘op z’n Frans’ uitziet. Maar binnengekomen, een ordelijke netheid van hoog niveau. Eikenhouten vaten gestapeld en aan de andere kant hoge aluminium vaten. We kregen het hele procédé te horen, waarbij ons vooral ook opving, hoe hij alleen maar bezig lijkt te zijn met een continue kwaliteitsverbeteringen. Hij vertelde dat de eerste sprongen in de eerste jaren het snelst gingen, maar dat het inmiddels hoge niveau, nu slechts in kleine stapjes, elk jaar te verbeteren viel. En uiteraard beïnvloed door de grilligheden van weer en klimaat.
Ik stond te bedenken en moest glimlachen hoe deze Zuid-Franse filosofie ook geldt voor de makers van de prachtige buis-producten: Jadis. Maar evengoed voor de Italiaanse audio-kunstenaars die Synthesis, Graaf en Unison Research heten.
De dag erop volgde, de kap kon open want 30 graden is toch erg plezierig en een rit van 20 minuten bracht ons bij een redelijk saai uitziend bedrijfsgebouw. Een stuk of 10 auto’s, nonchalant geparkeerd en importeur Jesper stond ons al op te wachten, waarna eigenaar Jean-Christophe zich al snel bij ons voegde. Hoe contrastrijk de buitengevel is met wat er binnen te ervaren is, is moeilijk te bevatten. Soms kun je als verteller niet anders zeggen dan: ‘je had erbij moeten zijn…’.
Een kijkje in de levende legende, die Jadis heet. Het uitzicht voor één van de werknemers. Niet verkeerd, toch?
Jadis; hoe het ooit begon met de eerste versterkers van de hand van ‘vader Andre’.
En ja, net zoals vorig jaar bij ons bezoek aan Diapason in Italië, blijkt ook bij Jadis dat er vanaf de eerste stap binnen, de passie te voelen is. Net zoals in de ochtend de wijnboer niet bezig is met kwantiteit, is ditzelfde geldend voor Jadis. Er hangt een prettige geconcentreerde sfeer bij de werknemers, waarbij ons opviel dat alle leeftijden vertegenwoordigd waren. Ook alle geslachten. Want zeg nou zelf; in deze audio-mannenwereld valt een jongedame die bezig is om van A tot Z een Orchestra op te bouwen, toch wel op. Ze vertelde dat ze per apparaat ongeveer 8 uren bezig is. Dan start de testfase met de ‘schud-test’. De ‘schudder’ is een apparaat, waar elke versterker een tijdje staat te schudden, waarna de overige testen pas beginnen, om minimaal 4 testdagen lang, te bezien of het gemaakte apparaat voldoet aan de gestelde eisen en specificaties. Eindigend met een luistertest. Wat een vak! Net zoiets als testrijder bij Ferrari.
Zoveel mogelijk worden de apparaten hard-wired gebouwd, met geen- of zo min mogelijk gebruik makend van printplaten. En zo wandelend, van afdeling naar afdeling, raakten we nog meer onder de indruk van dit audio-feest, dan dat we al waren.
Het woord ‘Jadis’ is een woord wat in bepaalde periode’s een beetje ouderwets aandoet, maar een woord wat tegenwoordig weer ‘kan’. Het is net zoiets als: Fuif. Gekozen door ons, voor het inmiddels bekende leukste-kleinste audio show van Nederland: VinylFuiF. ‘Jadis’ betekent zoiets als ‘verleden’ en al rijdend door Frankrijk ziet u het woord af en toe voorbij komen. Is het een ‘vies’ woord? Voor sommigen wel; degenen die voor ‘snel’ en ‘hype’ gaan. Het grappige is dat juist een jongere doelgroep, die wij met Audio21 ook aanspreken, zich erg kunnen vinden in de authentieke sfeer en bouwkwaliteit die op elk Jadis apparaat, van toepassing is. En voor hen die denken dat een Jadis van 10 jaar geleden hetzelfde klinkt en technisch stil heeft gestaan, moeten we (Jean-Christophe en ondergetekende) helaas teleurstellen.
Jadis is Springlevend. Bij een Jadis apparaat, betaalt u geen enkele euro voor ‘lucht’. Echt Handgemaakt Vakwerk. No hype of 2-dags vlieg. Bij Jadis geldt duidelijk niet, zoals elders op de wereld: ‘de macht van het grote’. Nee, geconcentreerd ontspannen, hebben we het over ‘de macht van het kleine’.
De ontworpen chassis worden in Villedubert voorzien van elektronica en transformatoren. Vele magazijnen, bommetje vol met nieuwe onderdelen. Ik word er altijd weer een beetje stil. van.
Ergens halverwege voelden we de hitte door een openstaande deur; een testruimte waar vele tientallen buizen in grote ‘borden’ worden ingebrand en getest. Ongeveer 60% van de aangeleverde buizen voldoen aan de maatstaven en specificaties, de rest gaat terug naar de leveranciers en gaan ‘de wereld’ in. Daarom zijn Jadis buizen duurder en daarom beter.
Jean-Christophe lette goed op, dat in de belangrijkste ruimtes; daar waar de trafo’s gemaakt worden, geen foto’s gemaakt werden. De wikkel methodes deed me denken aan weefgetouwen. Machines, waar verschillende draden, in verschillende diktes, kleuren en kwaliteiten, per trafo, per model versterker, gewikkeld worden.
De gewikkelde kernen worden vervolgens gedompeld in een bak met een soort lak en daarna onder grote druk gezet. Dit zorgt dat de lak tussen het koper dringt. Daarna begint het ingieten in hars, ter voorkoming dat het geheim verklapt kan worden. Dit procédé wordt toegepast op de voedingstrafo’s en de uitgangstrafo’s.
Uiteraard een heerlijke lunch in een restaurant, ergens op een kade langs ‘canal du midi’ en na terugkeer hebben we vele uren besteed in het Auditorium, waar we verschillende kleine en vooral grote versterkers aan de tand hebben gevoeld.
De draaitafel Thalie stond al op me te wachten, want dit begeerlijke stuk noeste Franse arbeid staat bovenaan de verlanglijst van ondergetekende.. Ik moest na een paar seconden echter snel m’n leesbril op gaan zetten; zag ik het goed: Ja, warempel was de toonarm voorzien van een van de meest eenvoudige elementen van Grado! Bepaald haal ik er niet m’n neus voor op, maar een Thalie voorzie je toch normaliter van een (erg) hoogwaardig element, van duizend- tot vele duizenden euro’s. De duurdere Dynavectors of Transfigurations, om maar wat te noemen? En dat, waarde lezer, is weer zo’n momentje van ‘den franschen slag’. Ondanks de bescheidenheid van de Grado (299 euro) blijkt dan ook zo’n element heeel erg behoorlijk te opereren in een draaitafel van 43K. Jean Christophe verontschuldigde zich dat de avond ervoor iemand onvoorzichtig was geweest met het vorige veel mooiere element en dat voor ons bezoek in allerijl door iemand een element was gemonteerd. Een ‘deja-vu’ gevoel borrelde bij me op: de charme van Zuid Europese manier van doen? Bij Diapason, waar we de luidspreker Dynamis presentatie hadden; deze enorme speaker werd gepresenteerd in een ‘kamertje’ van 4 bij 4 meter, wat maakte dat die speaker niet helemaal tot z’n recht kwam.
Het aantal landen waarnaar Jadis inmiddels hun producten exporteert, is inmiddels gestegen naar 45 lande. De zending voor Taiwan stond klaar voor verscheping. Eerlijk is eerlijk; de importeur en ondergetekenden zouden tekenen voor dit soort orders.
Ik ga u niet vermoeien met allerlei superlatieven over de geluidskwaliteit; dat moge vanzelfsprekend zijn. Een zangeres zo live voor je Hollandse snufferd zien staan, blijft een belevenis. Al met al een memorabel bezoek. Jean Christophe vroeg ons of we het volgend jaar opnieuw gaan komen en dat klonk ons als muziek in de oren. En afsluitend de opmerking dat we blij en trots zijn dat we u dit moois elke dag weer kunnen laten horen en zien. Tot spoedig en tot Jadis!
