Draaitafelwetenswaardigheden #januari 2022

Draaitafelwetenswaardigheden #januari 2022
8 januari 2022 Mark van Braam
In Geen categorie

Waarde lezer, mag ik beginnen te vertellen dat wij met 97% van de mensen die hier over de vloer komen, een uitstekende relatie onderhouden. En ‘vertaal’ uitstekend met: enthousiasme, eerlijkheid en openheid. Maar met 3% van de bezoekers is geen land te bezeilen. Best mogelijk dat zulks ook zo nu en dan aan ondergetekende ligt; maar toch. Overigens een prachtig gezegde: ‘geen land mee te bezeilen’; immers is zeilen op land met een boot onmogelijk. Graag had ik gezien dat ik zulks een logica zelf bedacht had. U voelt het al aankomen: het is een terzijde.
Onlangs was er een voor mijn nieuwe onbekende meneer, laten we hem ‘H’ noemen, die een toonarm kocht voor zijn platenspeler. Ik bood aan om de toonarm te monteren in zijn draaitafel. Beide van een merk welke erg bekend bij ons zijn en waarmee we veel ervaring hebben. Meneer vertelde me dat het met ‘een walkaround’ wel door hemzelf gedaan zou kunnen worden en ik moest van zijn draaitafel afblijven. Ik schrok van zijn afwijzende houding, maar goed; “zoals u wilt meneer en ik wens u veel succes en muzikale genoegens”.

Enkele dagen later, een flink aantal onplezierige mails en whatsapps richting ondergetekende, de fabrikant en importeur. Want ‘hoe het mogelijk was’ dat de headshell er verkeerd inzat en dat de schroefjes niet deden wat meneer wilde. Er was wat schade ontstaan en dat lag voornamelijk aan de niet deugdelijke kwaliteit… Enkele weken later ontving ik filmpjes en foto’s van de toonarm, want het liftje zou stuk zijn. Mmm denk ik dan; inmiddels vele dozijnen draaitafels geleverd van dit merk en een nieuwe lift die stuk zou zijn.. tja, dat zou kunnen gebeuren, want het blijft allemaal techniek waar we mee werken en alles kan stuk. Maar toch… het bleef knagen. 

Desondanks stelde ik nogmaals voor om de tafel hier te brengen, zodat ik gratis de exercitie van het opbouwen van de toonarm voor hem zou doen, inclusief de benodigde afstellingen van ook het element uiteraard. Nee, dat werd opnieuw resoluut van de hand gewezen; meneer had daar z’n redenen voor en ik mocht geen vinger uitsteken naar zijn tafel.

Na zijn toezending van wat foto’s en filmpjes zag ik wat er fout gegaan was bij de door hem uitgevoerde montage. Ik zal trachten het niet te ingewikkeld te omschrijven: de verticale buis zit in een houder en deze wordt met 3 inbusjes rondom vastgezet, de VTA wordt op deze manier ook ingesteld. Om de verticale buis omhoog/omlaag te kunnen bewegen, zit er een mate van ruimte tussen die buis en de buishouder. Dus daardoor altijd een mate van speling. “Dat is logisch”, zou Cruyff gezegd hebben. De foto liet zien dat de hele armbuis scheef was gemonteerd. Dat komt doordat het gebruik van de inbussleutel, met uiterste precisie en gelijktijdig uitgevoerd moet worden op de 3 inbusjes. Doe je dit verkeerd door 1 schroefje (in zijn geval de rechter) gelijk veel te vast te draaien en daarna nummer 2 en 3, dan gaat de buis scheef zitten. Het gevolg is dan dat de hele toonarm scheef zit. Dat leidt tot gevolg dat dat ook de headshell scheef zit en de azymuth gecorrigeerd moet worden. De headshell is bij deze toonarm te doen met 2 minuscule inbusjes; met twee handen duim/wijsvinger en gelijke kracht van linkerhand en rechterhand. Doe je dit fout dan draai je de boel in de soep. U raadt het al.
Het laatste gevolg van verkeerd beginnen is dan dat de hele toonarm, wanneer deze op de horizontale liftsteun staat, deze bij het begin van de plaat een goede afstand van naald tot elpee kan hebben, maar op het eind de armbuis te weinig optilt. Dat is dan niet rampzalig, maar de schoonheidsprijs wint het niet. Dus nee, de lift is niet stuk, dat begrijpt u inmiddels al. En het allerlaatste gevolg is dan dat je aan het klootviolen komt met de afstelling van de dwarsdrukcompensatie.  

Waarom vertel ik dat u. Nou, bij vele toonarmen van vele merken is het zo dat de VTA, dus de toonarmhoogte ingesteld kan worden door een paar inbusjes los te draaien, de toonarm dan naar boven- of naar beneden te bewegen. Maar… draai je dan de inbusjes niet op de juiste manier vast, dan gaat de toonarm scheef in z’n houder staan, met alle gevolgen van dien, zoals hierboven beschreven. Sommige toonarmen zitten op die manier vast met slechts 1 inbus- of schroef en dan is het risico van schuin gaan staan nòg groter. Begrijp me niet verkeerd hoor, het kan natuurlijk ook per ongeluk goed gaan. Het lijkt al met al iets onnozels, maar ik heb vele platenspelers van mensen gezien, waarbij dit niet helemaal goed was gegaan met een hierbij uitgelegd eindresultaat. Dus.. een gewaarschuwd mensch telt voor 2. Het is aan u om het aloude spreekwoord te respecteren: ‘bezint eer gij begint’.

Wat de heer van de bovengenoemde draaitafel betreft; wanneer ik zelf de toonarm had bevestigd, was ik tussen 15 minuten en 30 minuten klaar geweest. En het mag gezegd worden: service.

Nawoord. Wil ik met bovenstaande vertellen dat wij alles weten van alle draaitafels en toonarmen? Nou ik kan u verzekeren: neen. Maar wel heel veel. Desondanks gaat er gelukkig sporadisch, iets niet helemaal ok. Gelukkig kan ik u verzekeren; niemand in deesz wereld weet alles van elke platenspeler/toonarm. Een geruststellende gedachte. Toevoegend nog is dat het fijne van ouder worden, het voortschrijdend inzicht is met veelal toename van kennis. 

Copyright © 2022 AUDIO21, Heerde, door Mark van Braam
Niets uit deze onderstaande informatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, website of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van AUDIO21.