Twee weken geleden bracht iemand zijn redelijk kostbare tweedehandse draaitafel bij ons, een Transrotor Super Seven voorzien van een SME toonarm en Benz Ace element. Een tweetal jaren ervoor gekocht bij iemand die door sommigen de Draaitafel Goeroe des Vaderlands werd genoemd. Sinds enige tijd komen er met een zekere regelmaat draaitafels onze kant op met de vraag of ik deze eens wil nazien. Dit schrijvende zal maken dat er velen ‘over me heen gaan vallen’. Maar vreest niet; daar stap ik gewoon overheen. Waarom? Leest u verder en besef dat dit onderstaande helaas geen uitzondering is.
Vanochtend waaide het pijpenstelen, niemand waagde zich op de weg en daardoor kwam ik er aan toe om het gedemonteerde pronkstuk op m’n werkbank in elkaar te zetten. Dat wil zeggen; allereerst heb ik het lager schoongemaakt en voorzien van de juiste olie en vooral ook de juiste hoeveelheid. Het was nogal een smeerboel in en rondom dat lager. Net zoals bij uw automobiel, is te weinig olie niet goed, maar teveel is ook niet nodig.
Nou mag u weten: voordat ik ook maar iets doe aan een draaitafel, ga ik er altijd eerst eens een tijdje naar kijken: wat zie ik, wat valt me op. Nou, dat was nogal wat, gaat u er even voor zitten:
• De dwarsdrukcompensatie bij een SME toonarm, geschiedt middels een draaiknop; de waarde stond op 3. Dit komt ongeveer overeen met 3 gram. Juist bij een SME arm is dit vrijwel exact. Zo’n hoge waarde heb ik nog nooit meegemaakt bij dit type element en klopt ook in het geheel niet.
• De toonarm stond nogal scheef. Klankmatig gezien is dit op zich geen probleem, zolang het element maar goed hierop is afgesteld. Edoch het ziet er wat opmerkelijk uit. Een enkele keer is het handiger om een arm iets scheef te zetten, maar bij deze tafel/arm combinatie kan de arm prima recht staan. Maar als het niet nodig is, gewoon uitgaan van recht, toch?
• De Azymuth zag ik al met het blote oog scheef staan. De naaldtip dient kaarsrecht tussen de twee groefwanden te staan. De juiste Azymuth heeft invloed op de kanaalbalans, op de stereoafbeelding en de aftastvervorming. De enige redelijk legitieme reden om een headshell toch scheef te monteren, is als de cantilever niet recht in de headshell gemonteerd staat. Dat kan vanuit de fabrikant verkeerd gemonteerd zijn, maar vaker ontstaat een scheve cantilever door verkeerd afgestelde draaitafels, waarmee langdurig gespeeld is. Bij een nieuw element hoort het in elk geval recht te staan. Wij controleren logischerwijze elk element wat hier de deur uitgaat; al dan niet vergezeld van een fijne toonarm in een draaitafel. Maar dat terzijde.
Na het kijken ging ik met m’n benodigde gereedschap aan de gang en dan vallen me weer een paar dingen op, houdt u opnieuw vast:
• De naalddruk die vanuit de fabrikant geadviseerd wordt bij een Benz Ace, bevindt zich tussen de 1,6 en 1,9 gram. Waar het uiteindelijk op uit komt, heeft een aantal redenen, daar ga ik hier nu niet op in. In elk geval stond de waarde bij deze Super Seven op 2,25 gram. Dat is op z’n zachtst gezegd, niet handig. Er zijn een aantal mechanische onderdelen, waaronder de generator van het element, die constant ‘op hun donder krijgen’. Als vergelijk; stel dat uw auto een maximaal toelaatbaar beladingsgewicht heeft van 400 kilo. U besluit alsnog om met z’n zestienen in de auto te gaan zitten en dan ook nog met volle bepakking. Stelt u zich dan eens voor wat dit doet met de wegligging, met de banden, met de schokdempers, met de vering… Iemand die dat met z’n auto doet, laat z’n auto niet sporen en datzelfde geldt ook voor een draaitafel.
• De mounting distance is door de fabrikant bepaald. Het is de exacte locatie van het draaipunt van de arm tot het hart van de spindel. Bij deze SME toonarm bleek dit 3 mm te ver te staan. Op zich niet helemaal rampzalig, omdat het element in de meeste headshells kan schuiven en dus een exacte locatie alsnog bereikt kan worden. Edoch… bij een SME headshell kan dit heen en weer schuiven dus niet. Derhalve is een exacte locatie van de toonarm van essentieel belang, om een juiste fouthoek te kunnen krijgen. En dan is 3 mm opeens wel veel, kunt u zich vast voorstellen.
Hieronder wat snapshots om één en ander te verduidelijken. Natuurlijk is in bovenstaande nog lang niet alles verteld over het afstellen van een draaitafel. Dat ga ik hier niet doen en daar gaat het me ook niet om. Wel gaat het me aan het hart, dat iemand z’n kostbare draaitafel nog nooit optimaal heeft gehoord.
Toen ik de heer Antonides (eigenaar) vanochtend aan de lijn had om te melden dat de draaitafel nu perfect ingeregeld klaar staat, vroeg hij uiteraard: “En? was het allemaal goed?”. Mijn antwoord was: “wilt u een fatsoenlijk antwoord of een eerlijk antwoord”.
Copyright © 2018 AUDIO21, Wapenveld
Niets uit deze bovenstaande informatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, website of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van AUDIO21.
