Waarde lezer, wat hebben een dubbeltje, Pinkeltje en Beethoven’s ‘Negende’ met elkaar gemeen? Zoals u weet hou ik erg van anekdotes. En ditmaal over de good-old cd. De Compact Disc is alweer vele tientallen jaren onder ons midden. En uiteraard wil ik u niet onthouden van het feit dat we voor het kunnen luisteren naar dit ronde wondertje, een goede CD speler nodig hebben.
Hoewel sommigen onder u durven te beweren dat de CD zoals wij het kennen, het veld gaat ruimen voor het streamen, blijkt de praktijk van alledag toch behoorlijk anders. Zoals zoveel dingen in real-life anders zijn dan dat sommigen u willen doen geloven. Want ook in de hifi wereld begeven zich vele na-praters en ‘alternatieve feiten’. Hoe dan ook; velen onder u genieten dagelijks van het zilveren schijfje en haar weergave. En geheel terecht. En de wereld is vergeven van miljarden cd’s. Jawel.
Nee, de CD is allerminst uit. En de CD speler ook niet. Het is niet voor niets dat er vele fabrikanten zijn die tot op de dag van vandaag de CD speler op het allerhoogste niveau proberen te krijgen. En ik kan beamen dat er de laatste jaren grote sprongen voorwaarts zijn gemaakt. En mits u geen appels met peren gaat vergelijken, speelt een CD in een moderne CD speler zéér goed èn muzikaal. Nee, ik ga u hier niet omver wapperen met allerlei audiofiele termen. Die tijd heb ik achter me gelaten. Nee, ik nodig u van harte uit om eens te komen luisteren naar muziek via een CD in één van de volgende CD spelers:
Synthesis ‘Roma 14DC’ € 2.590,—
Gold Note ‘CD1000 mk2’ € 3.990,— /
Gold Note CD1000 mk2 DeLuxe € 4.800,—
Gryphon ‘Scorpio S’ € 9.075,—
Jadis ‘Orphée’ € 15.680,—
Gryphon ‘Ethos’ € 34.630,–
Maar terug naar de CD speler zelf. Het zoveelste bewijs waarin een klein landje groot kan zijn; de Compact Disc is een Nederlandse uitvinding. Het bewijs ervoor is erg makkelijk te zien; het middengat omsluit precies de grootte van een dubbeltje. (Nee, niet het ‘euro-dubbeltje’ natuurlijk). Dat zit namelijk zo; Joop Sinjou, hoofd ontwikkeling van het Audio-CD-laboratorium van Philips, noemde het bepalen van de diameter van de cd de snelste beslissing in de ontwikkelingsfase: “Ik legde een dubbeltje op tafel en dat werd de maat”. Logisch toch? En dus; heeft u méér bewijs nodig?
Iets anders wat leuk is om te weten over onze CD, is dat op 8 maart 1979 door diezelfde Joop Sinjou een cd-schijf met een diameter van 11,5 cm en een gat ter grootte van een dubbeltje aan de internationale pers werd getoond en gedemonstreerd. Dit prototype werd genoemd naar de kinderboekenreeks Pinkeltje van de Nederlandse schrijver Dick Laan. Het Japanse Sony kon deze doorbraak op audio-gebied erg waarderen, waarna in augustus 1979 een samenwerking met Philips ontstond. Dit resulteerde in juni 1980, in de Philips-Sony cd-standaard.
Het laatste leuke feitje is waarom deze cd-standaard een diameter van de huidige 12 cm kreeg en niet het Pinkeltje-formaat. Oorspronkelijk had het dus een diameter van 11,5 cm en bevatte het een speelduur van 68 minuten stereo. En nu komt het: volgens sommigen stond Sony’s president Norio Ohga erop dat de speelduur 74 minuten moest worden, zodat ook de negende symfonie van Beethoven (Symphony No. 9 in D minor, Op. 125, gecomponeerd in 1822-1824, toen Beethoven al doof werd), gedirigeerd door Wilhelm Furtwängler in Bayreuth in 1951, op één enkele cd zou passen. De 6 minuten extra speelduur die Sony zou hebben bedongen, zou daardoor een 0,5 cm grotere schijf nodig maken.
Dus in zekere zin heeft dit klassieke ‘Negende’ hoogtepunt – “Alle Menschen werden Brüder” – van Ludwig van Beethoven (1770-1827), uiteindelijk bijgedragen aan de grootte van het standaard formaat opslagmedium voor beeld, geluid en andere data, zoals cd-rom, cd-r(w), dvd, blu-ray.
Hoewel een terzijde; het zou toch mooi geweest zijn als we elkaar sinds de jaren 80 de vraag gesteld hadden: “Heb jij de nieuwe Pinkel van U2 al beluisterd”? De Japanse samenwerking was belemmerend voor Pinkeltje.
Hieronder een Flashmob van het plaatselijke philharmonisch orkest en het Hans Sachs koor, opgenomen in Nürnberg in 2014. Ik hou het nooit droog bij deze beelden en geluiden, watje als ik ben…
Copyright © 2020 AUDIO21, Heerde, door Mark van Braam
Niets uit deze onderstaande informatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, website of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van AUDIO21.
