Waarde lezer, de onlangs gepresenteerde referentie luidspreker uit de stal van het Deense Davone, heeft ons diep beïndrukt. Net zoals de Diesis Ludos dat doet. Twee verschillende achtergronden, twee benaderingen en twee verschillende uiterlijken.
Het enige waarin ze vrij gelijkend zijn is de setprijs. Is dat alles? Neen, zeker niet; momenteel staan beide luidsprekers even gebroederlijk naast elkaar voor de foto, maar tijdens het luistervergelijk krijgen beide sets afzonderlijk de ruimte die ze verdienen en nodig hebben.
En wat heeft het concert van- en met Larry Goldings in het Amsterdamse Bimhuis hiermee te maken; waar ondergetekende afgelopen weekend met een kameraad heen toog…
Daar gaat ie:
Niets is zo subjectief als een audioproduct. Dus dat geldt ook voor een luidspreker. Voor een ieder die op zoek is naar een verandering en/of verbetering is de hamvraag die hij of zij zichzelf kan stellen: “Welk aspect of welke aspecten vind ik belangrijk en op welke fronten wens ik een verbetering”. Lukraak gaan zoeken; lukraak op het advies afgaan van de zelfuitgeroepen ‘goeroe’ of lukraak een recensie…
Mensen; probeer eens de meerwaarde te herkennen van de winkel hebbende winkelier die de hele dag niets anders doet en wil doen dan voor de luisteraar een juiste set in elkaar ‘te draaien’. Ik probeer iedereen altijd te stimuleren om een eigen mening te gan vormen. Simpel, toch?
Om te beginnen met een soort van conclusie over deze twee prachtige luidsprekersets: er is geen winnaar en geen verliezer. Ten opzichte van elkaar zijn er een paar pluspunten, of minpunten zo u wilt. En toch ‘doen’ ze op een aantal fronten het weergeven anders. Om dat ‘anders’ te begrijpen zouden we eerst even naar de basisconcepten moeten kijken van de Diesis Ludos en de Davone Ref1.
De Davone Ref1 is een basreflex, waarbij de poort aan de bovenkant van de luidsprekers zit. De Diesis Ludos is een bijzondere combinatie van een hoorn en dipool luidspreker. De Ludos heeft geen kast, maar een structuur waar alle onderdelen op bevestigd zijn. De Ref1 heeft duidelijk een kast; zoals u kent van Davone een super smaakvolle sculptuur. Een kenner zal bepaalde eigenschappen op voorhand tot op bepaalde hoogte kunnen voorspellen bij deze 2 totaal verschillende concepten. En ogenschijnlijk zijn de Ludos een vedergewicht bij de veel bredere Ref1, maar niets is anders waar; van de Ref1 krijgt u bij het verplaatsen rugpijn; van de Ludos krijgt u een hernia.
De Ref1 geeft een duidelijker, meer voelbare aanwezigheid van de muziek. De energie die in muziek zit, wordt met een flinke energetische aanwezigheid weergegeven. Ook op zachte volume’s. Dat is lekker en dat is echt. Afgelopen weekend zat ik op de tweede rij bij een concert in het u vast bekende Bimhuis in Amsterdam. Larry Goldings (hammond orgel), Peter Bernstein (jazz gitaar) en Bill Stewart (drums) gaven een concert, welke me nog lang bij zal blijven. De drie briljante muzikanten speelden van een “rokerige kroegjazz, met dames die aan een filtersigaret lurken”, tot melodieuze- en soms alternatieve jazz, waarbij men flink de diepte in ging op artistiek- en improviserend niveau. Nimmer ben ik meer gefocust en geboeid geweest tijdens een dergelijk concert.
Waarom ik dit ook benoem is dat ik het niet kan laten om ook tijdens zo’n concert iets over het geluid te vinden. En dat was ook fantastisch; hoewel de soms dynamische drum explosies op de grens zaten van wat m’n oren prettig vnden. Het was zo vol van enthousiasme, super dynamisch en de klanken van de instrumenten kunnen niet echter zijn dan bij een live concert; dat moge duidelijk zijn. De energie van live hoort u ook terug bij de Davone Ref1 en dat is een grotesk compliment.
Dus wat die voelbare energie betreft is de Ref1 degene die dit het duidelijkst naar voren brengt. Je beleeft en voelt de energie indien deze door de elpee weergegeven wordt. De Ludos doet dit minder voelbaar, maar ga niet gelijk bedenken of dit een voordeel of een nadeel is. Immers is hier de persoonlijke voorkeur en de rest van audiofiele eigenschappen van de gebruikte set ook van groot belang. De Ludos gaat zachtaardiger op met de energie, in vergelijk met de Ref1.
Bij het omschakelen naar de Diesis Ludos valt direct dat ‘losse’ en ‘gemak’ op van wat de luidspreker teweeg brengt. Het komt er met zoveel gemak uit, waarbij de dynamiek en snelheid gelijk opvalt. Het starten en stoppen van een drumkit of aanslag van een piano is in snelheid ongeëvenaard. Maar! Met een uitroepteken stel ik dat de Ref1 wel heeel erg dichtbij eigenschappen komt op dat vlak; dus van de hoornluidspreker. En ook dat is een grotesk compliment. Opvallend dynamisch en snel. Veel (ook dure) luidsprekers vind ik al gauw zo ehhh keurig klinken. Zo van: “niks fouts aan, maar heel erg boeiend is het niet, het speelt allemaal keurig tussen de lijntjes”. U begrijpt, of weet intussen dat dat soort ‘keurige broeders’ niet in het pakket gaat geraken van AUDIO21, maar dat is een terzijde.
Veel hoornluidsprekers zijn explosief, maar willen vaak uit de bocht vliegen, waardoor er snel gefronste wenkbrouwen ontstaan. Niets van dit alles bij de Diesis luidsprekers. Het afstralen van de muziek is bij de Ludos grootser, maar tegelijkertijd ook fractioneel diffuser dan bij de Ref1. De Ref1 komt preciezer over dan de Ludos, maar dat ‘losse’ van de Ludos is ook weer verslavend. Bij beide luidsprekers is het impedantieverloop heerlij vlak en dat maakt dat er niet perse een megawatter aan het werk gezet hoeft te worden.
Beide speakers hebben het ‘nadeel’ dat ze minimaal een tweetal weken nodig hebben om goed ingespeeld- en lekker los te gaan klinken. De Davone moet wat mij betreft minimaal 40 centimeter van de achterwand staan. De Ludos kan praktisch plat tegen een achtermuur staan, maar evengoed midden in een ruimte. De Davone Ref1 zet u neer, draait ze iets in en al snel komt u al in de buurt van 90%. Maar met wat hulp van ondergetekende is 105% bereiken. Een set Ludos is in de basis veel kritischer om goed te plaatsen. Maar opnieuw met behulp van ondergetekende wordt u een tutorial toebedeeld, waarbij ook de Ludos tot de vereiste 105% gaat komen. Geen punt.
Een set Davone Ref1 luidsprekers kunt u kiezen in de kleuren wit leder met hout en zwart leder met hout en de setprijs bedraagt € 18.000,—. Een set Ludossen kunt u naast wit- en zwart ook in enkele houtvarianten kiezen en de setprijs bedraagt circa € 19.000,—. Voorwaar geen kleine bedragen, maar voor elke audioliefhebber die topgeluid thuis wil en zich niet wil conformeren aan de macht van de grote merken en iets bijzonders in huis wil; ik nodig u van harte uit om beide luidsprekers eens aan de tand te komen voelen.
Ik hoop dat u met bovenstaande omschrijvingen en waarnemingen iets kunt, om te bedenken welke van de twee in uw luisterruimte zal geraken.
We speelden met de platenspeler VPI Prime Signature 21 met een Gold Note Donatello Gold, de PH10/PSU10 phonoversterker van Gold Note en de buizenversterker Jadis I70, afgewisseld met de Gryphon Diablo 120. Bekabeling hoofdzakelijk Nordost.
COPYRIGHT © 2023 AUDIO21, HEERDE, DOOR MARK VAN BRAAM
Niets uit deze bovenstaande informatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, website of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van AUDIO21.
